David Barboza, Apple’ın Çin’de bugüne kadar sahip olduğu dayanakların korunmasına yardımcı olan birçok detaya derinlemesine ve araştırmacı bir bakışla bakarak bir değerlendirme yapıyor. Gizli devlet kayıtları ve bir dizi röportajla uğraşan Barboza, Apple gibi teknoloji şirketlerinin yurtdışında üretim yapmak için geçmesi gereken karmaşıklığı araştırıyor. Aynı zamanda, parça, imalatlarını ABD’ye geri getirmeye çalışırken karşılaşacakları zorlukları paylaşıyor.
Barboza’nın araştırmacı eseri, yerli halkın şu anda ‘iPhone Şehri’ olarak adlandırdığı Zhengzhou şehrine derinlemesine inceleme yapıyor. Çin’in en yoksul bölgelerinden birinde bulunan bu şehir, Foxconn tesisi ile dünyadaki iPhone’larının yarısını üretiyor.
Apple’ın üretim ortağı Foxconn’un sahibi olduğu ve işlettiği fabrika, günde 500.000 iPhone üretebiliyor ve tam vardiya çalışılıyor.
Bildiğimiz fabrikaları geçtikten sonra Barboza, teşviklerin ve hükümetin bölgedeki teknoloji şirketleri için önemli bir rol oynadığının hikayesini anlatıyor.
Pekin, onlarca yıldır bu çabaları ulusal seviyede teşvik etti ve çok uluslu şirketlere vergi indirimleri sunan özel ekonomik bölgeler geliştirerek onları masraflı ve hantal kurallardan muaf tuttu.
Foxconn, operasyonlarının bir bölümünü ABD’ye potansiyel olarak taşıma fikrini kabul etti ancak Apple’ın diğer tedarik zinciri üreticilerinin hepsi bu konuda hemfikir değil. ABD’nin yeni başkanı Donald J. Trump, yurtdışında iş yapan şirketler için cezalandırıcı tarifeler vaat ettiğinden, Çin’de Apple’ın yıllarca süren ilişkisi, en azından dikkat çekici nitelikte. Devlet kurumları ve çeşitli şirketler ile yapılan bu anlaşmalar, şimdiye kadar Apple’ın mümkün olduğunca karlı kalmasına izin verdi.
32 GB bir iPhone 7 üretmek için yaklaşık 400 $ harcanıyor. Apple, bunun üstünden üst düzey bir kar elde ederek, Amerika Birleşik Devletleri’nde 32 GB iPhone 7’yi yaklaşık 649 dolara satıyor. Sonuç oldukça etkileyici. Bir araştırma firması olan Strategy Analytics’e göre Apple, satışların yalnızca %12’sini oluşturmasına rağmen akıllı telefon endüstrisindeki kar payının %90’ını kazanmayı başarıyor.
Barboza’nın raporlarına göre, tüketiciler en yeni Apple aygıtının nihai hali görebilseler de işin o noktaya gelmesi hikayelerle dolu. Örneğin orijinal iPod satışlarında Foxconn ile başlayan ilişki bugüne kadar Apple’ın Çin’deki gücüne önemli katkıda bulunmuştur.
Apple’ın satışları 2001’de iPod’un piyasaya sürülmesinden sonra başladığında, Foxconn her yüksek ürünün karşılığındaki talebi karşılayacak miktarda tecrübeye sahipti. Foxconn’un fabrikaları, hızlı bir şekilde prototip üretebilir, üretimi artırabilir ve yoğun dönemlerde yüzbinlerce işçi tutabilirdi.
Foxconn’un kurucusu olan Tayvanlı milyarder Terry Gou siyasi nüfuz sağladı. Yıllar geçtikçe, yerel yetkilileri ve politikacılarıyla, iPod’ları, iPad’leri ve iPhone’ları üreten tesisler için sübvansiyonlar, ucuz araziler, işçiler ve altyapı için lobi yapmak üzere sık sık ziyaret etti.
Yani ne Apple’ın Çin’de bu denli karlı üretim yaptırabilmesi kolay oldu ne de üretimlerini tam kapasite ABD’ye taşıması kolay olacak. Yeni ABD başkanı her ne kadar bu konuda iddialı olsa da Apple’ın ya bunu zamanla ya da kısmen gerçekleştirmesi söz konusu olabilir. Ötesinin en azından bir anda olması söz konusu olamaz gibi duruyor. Çünkü bir anda yapılacak müdehale Apple’ın topuğuna sıkmaktan başka bir şey olmayacaktır.
